مدیریت تعارض در قرآن و سنت

«مدیریت تعارض» یکی از مباحث مهم مدیریت رفتار سازمانی است. تعارض به هر نوع اختلاف و برخوردی که بین افراد یا گروه ها رخ دهد اطلاق می شود. تعارض اگر کنترل شده و در حد متوسط باشد عمدتا برای حیات گروه و سازمان لازم است چون می تواند خلاقیت و نوآوری را در افراد و گروه ها برانگیزاند و وسیله ای برای طرح مسائل و کاهش تنش ها و محیطی برای خود ارزیابی و تحول باشد. این نوع تعارض، تعارض کارکردی نام دارد. اما تعارض های شدید و کنترل نشده که غیرکارکردی نامیده می شود موجب ناخشنودی و خدشه دار شدن روابط بین افراد می گردد و سرانجام به تخریب گروه منجر می شود. مدیریت تعارض، نگه داشتن تعارض در سطح مطلوب است. اگر تعارض از سطح متوسط پایین تر باشد مدیر باید آن را تحریک کند و موجبات افزایش آن را فراهم کند ولی اگر تعارض بالاتر از سطح متوسط باشد باید درصدد کاهش آن برآید. در این پژوهش که با هدف یافتن دیدگاه قرآن و سنت درباره ی مدیریت تعارض و با روش تحلیل محتوا و استقراء تام آیات مرتبط با این مبحث در قرآن و بررسی تمامی روایات موجود در کتاب میزان الحکمه و تعدادی از روایات سایر کتب روایی انجام شد، نتایج زیر حاصل شده است: -تعارض از دیدگاه قرآن و سنت در سه مورد تعارض و اختلاف در دین، تعارض و دشمنی بین مسلمانان و تعارض و اختلاف در برابر دشمن، مذموم و غیرکارکردی است. -از دیدگاه قرآن و روایات، عوامل بروز تعارض مذموم و غیرکارکردی همگی شامل رذایل اخلاقی و رفتارهای نادرست است و اگر کسی تسلیم دستورات الهی باشد و رذایل اخلاقی را از وجود خود خارج کند درگیر تعارض های مذموم و منفی که آثار زیان باری بر جامعه دارد، نخواهد شد. -با بررسی آیات قرآن و روایات معصومان(علیهم السلام) این نتیجه به دست می آید که مسائلی مانند اختیار دادن به انسان ها، ایجاد تفاوت بین آن ها، تقویت آزاداندیشی، تأکید بر مشورت و وجوب امر به معروف و نهی از منکر نوعی مدیریت تعارض کارکردی در جامعه محسوب می شود. -راهکارهای ارائه شده برای مدیریت تعارض های غیرکارکردی در کتب دانشمندان مدیریت عبارت است از: نرمش، اجتناب، رقابت(اجبار)، مصالحه و همکاری. از دیدگاه قرآن و روایات مورد تأیید است ولی در قرآن و روایات برای به کار بردن هریک از این روش ها، شرایطی ذکر شده است.